Yazısı için çok kıymetli şair ve yazar Durmuş Türker hocamıza çok teşekkürlerimizi iletiyoruz.
××××××××××××××××××××××××××××××××××
Ağız, bir dilin, yazı dilinden ayrı olarak, farklı yörelerde, farklı biçimlerde kullanılmasıdır. Erzurum ağzı, Trakya ağzı, Acıpayam ağzı, Karadeniz ağzı, Urfa ağzı vb. gibi.
Erzurumlu, Erzurum’a Erzurum demez örneğin. “Erzürüm” der. İki diyemez, “içi” der. Karadenizli, geliyorum diyemez, “gelüyrum” der.
Bir öğretmen arkadaşım hala öfkesini yenemeyerek anlatmıştı:
Damat Acıpayam yöresindenmiş. Birlikte pazara gitmişler. Yanlarında kızı ve eşi de var. Alış verişlerini yapmışlar, damadın eşi ile kaynanası ellerine bir şeyler alıp gitmişler. Damat arkadaşıma yükleri göstererek:
-Baba, annemle kızı götüvedi, sen de şunları al da götüvee, demiş. Arkadaşım bu söze çok kızmış ve:
- Oğlum, doğru konuş! Götü ver demek ne demek lan, utanmıyor musun? Damat bir kez daha ve olduğundan da kibarca:
- Baba, bunda kızacak ne vaaa, annemle, kızı götüveedi, sen de götüveesen ne ola ki?
Arkadaşım hala kızgın; “ulan yükünün de senin de deyip hiçbir şey almadan eve gelmiş. Bakar mısınız ağızdaki değişikliğin algıdaki değişikliğe ne yaptığına.
Erzürümlü bir kadın, başına çekmiş ihramını karşıdan karşıya geçecek trafik polisi onu durduruyor. Yayaya kırmızı yanan ışığı göstererek:
-Kadın sen ışığa dikkat etmeksizin nereye gidiyorsun böyle? Kadın kaşlarını çatmış, elini alnına koymuş ve kızgın bir tonla polise şöyle demiş:
-Viiiş, p… hem bah hele! Seen ne, seeen ne? Belçi ben eltim cile cediyrem.
Uçak irtifa kaybetmiş ve on bin fit yüksekten hızla düşmektedir. Herkeste bir telaş bir telaş. Temel ise hiçbir şey yokmuş gibi koltuğunda oturmaktadır. Arkadaşı çıkışır:
-Ula Temel, uçak düşüyor uçak! Sen kılını kıpırdatmıyorsun! Temel son derece rahat, arkadaşına koltuğu göstererek karşılık vermiş:
-Otur ula ha şuraya, düşerusa duşsun, babanin malimudur?
Tokatlı ise başka bir ağızla söyler türküsünü:
Dereden duddum cücük
Ağzı burnu güçücük
Ben size gelemiyom
Sen bize gel ecücük
Bir de “k”leri “g” ya da “h” söyler. Okul demez “ohul” der, Tokat demez “Tohat” der, kabuk demez, “gabuh” der.
Eeee! Bizi de böyle kabul edin, ağzımız böyledir.
Gününüz aysın, ne dilediğiniz varsa ve kimden istiyorsanız o da duysun. Olmadı mı? Sağlık olsun.
